Protestantse Gemeente Enschede

» Diaconie » Bondgenoten

Enschede voor Vrede Enschede voor Vrede Ontmoetingen rond vrede en religie (Overgenomen uit Kerk & Stad, juli-augustus 2017) De aanleiding voor dit artikel was het verzoek van de eindredacteur van Kerk & Stad om een korte toelichting te schrijven bij de bovenstaande foto. Welnu, deze is van de tweede “wake tegen oorlog en geweld” die op initiatief van Enschede voor Vrede elke eerste zaterdag van de maand van 12 tot 13 uur op het Ei van Ko wordt gehouden en waaraan ook leden van verschillende geloofsgemeenschappen deelnemen, waaronder de Protestantse Gemeente Enschede. Tot voor kort nam Enschede voor Vrede veelal het initiatief voor een protest- en/of solidariteitsactie als “wij” weer eens ergens in de wereld een oorlog begonnen (of lieten escaleren) en als “zij” weer eens ergens in Europa een aanslag pleegden. Het klinkt cynisch, maar de realiteit was dat dat niet meer te doen was. Aanslagen en nieuwe geweldsescalaties zijn schering en inslag geworden. Waar veertien jaar geleden nog tienduizenden de straat op gingen tegen de oorlog tegen Irak of twee jaar geleden in het hele land mensen met bordjes “Je suis Charlie” hun solidariteit betuigden met de Parijzenaars, schrikken we nauwelijks meer op van een oorlog in Jemen of een aanslag in Manchester. Om over de markt van Bagdad maar te zwijgen. De dag na 4 en 5 mei, op zaterdag 6 mei, zijn we met deze wakes op het Ei van Ko begonnen. Niet omdat we denken dat de wereldwijde geweldsspiraal door een protestactie in de Enschedese binnenstad ophoudt, maar om voor onszelf en de voorbijgangers duidelijk te maken dat we er niet aan willen wennen. Echt iets doen Met een oproep aan de lezer om zich op de eerstvolgende eerste zaterdag van de maand bij deze wake aan te sluiten had de toelichting en daarmee het artikel kunnen eindigen. Maar dat heeft iets onbevredigends. Is er nu niet iets meer dan een uurtje achter een spandoek staan dat we kunnen doen om het geweld en vooral aan de daarmee gepaard gaande tweedeling in de samenleving tegen te gaan? Om je in te zetten voor de vrede in de wereld, in de eigen samenleving, in de stad? Nou en of! En dat gebeurt ook al. Juist ook vanuit de Ontmoetingskerk die daarmee de vorige naam van dit kerkgebouw in ere houdt en er het middel van de ontmoeting om vrede te bereiken aan toevoegt. In het vorige nummer van Kerk & Stad stond al een imponerend overzicht van dit soort vredesbevorderende activiteiten in de rubriek “Van de pastores” en dit overzicht had nog moeiteloos uitgebreid kunnen worden met de actieve betrokkenheid bij de gewone burgers van Syrië via het lokale samenwerkingsverband Syria’s Request en de twee inspirerende avondbijeenkomsten die inmiddels al in de Ontmoetingskerk over de situatie van deze gewone Syriërs zijn georganiseerd en met de jaarlijkse viering van de Internationale Dag van Vrede door o.a. de Raad voor Levensbeschouwingen en Religies die op donderdag 21 september voor de derde achtereenvolgende keer in de Ontmoetingskerk zal plaatsvinden. Vluchtelingen Afgelopen maand werden we als Ontmoetingskerk benaderd door het landelijk Overleg Joden, Christenen en Moslims en het Team Bruggen Bouwen Enschede om deel te nemen aan het pilotproject “Religie, Vrijheid, Gelijkwaardigheid” die aan de bewoners van het asielzoekerscentrum Azelo wordt aangeboden. Dit project bestaat uit vier onderdelen: een introductiebijeenkomst (30 mei) op het AZC zelf over de manier waarop de verschillende levensbeschouwelijke en religieuze organisaties in Nederland vorm geven aan Artikel 1 van de grondwet. Vervolgens zijn bezoeken gebracht aan de Syrisch-Orthodoxe kerk aan de Tromplaan en aan de synagoge aan de Prinsestraat (13 juni) en een tweede bezoek (op 23 juni) aan de Ontmoetingskerk en aan de Arabischtalige moskee aan de Tweede Emmastraat. Op 27 juni vond een afsluitende bijeenkomst plaats. Aan de eerste bijeenkomst namen 15 AZC-bewoners deel die met elkaar in gesprek gingen over artikel 1 van de grondwet. Heel interessant waren de bezoeken aan de verschillende gebedshuizen en de gesprekken die daar op gang kwamen over de posities van de verschillende geloofsrichtingen in de landen van herkomst (Jemen, Syrië en Irak) en in Nederland. Zo kreeg de groep in de Syrisch-Orthodoxe kerk in het hen vertrouwde Arabisch te horen dat deze gemeenschap hier in Nederland de vrijheid en gelijkwaardigheid ervoer die ze in de landen van herkomst (Turkije, Irak, Syrië) zo node mist. En dat de gemeenschap heel graag het hare eraan wil bijdragen om die vrijheid, democratie en respect voor andersdenkenden in stand te houden. In de synagoge kwam de verhalen echt los en bleken de Jemenieten weet te hebben van de belangrijke joodse gemeenschappen die in hun land gewoond hadden voor de komst van de islam, maar ook dat bij de stichting van de streng-islamitische staat Saoedi-Arabië de nog in dat land woonachtige joden hun toevlucht in Jemen zochten. Zij, en ook een man uit Damascus, wisten verder te vertellen dat tot in de jaren vijftig / zestig nog omvangrijke èn gerespecteerde joodse gemeenschappen in Jemen resp. Damascus voorkwamen waarbij zij het onderscheid benadrukten tussen het jodendom als te respecteren godsdienst en de staat Israël. Bij de uit moslims en Syrisch-Orthodoxen bestaande bezoekersgroep riep de inrichting van de grote gebedszaal van de synagoge de vraag op waarom de thora in het midden van de zaal werd voorgelezen en niet aan de oostzijde ervan waar hun voorgangers uit de heilige boeken voorlezen. De suggestie was dat het met de akoestiek te maken heeft en dat het in het jodendom heel sterk om het aanhoren van de schriftlezing gaat. Daarmee werd feitelijk ook een brug geslagen van het synagogebezoek naar de Ontmoetingskerk. Bijgestaan door Yasmin KhalafHaidar, die het verhaal naar het Arabisch vertaalde, schetste kerkenraadsvoorzitter Marjolein Dohmen-Janssen de vernieuwbouw van de Vredeskerk tot Ontmoetingskerk waarbij het liturgisch centrum van een uiteinde van de zaal ook naar het midden was verplaatst en geloofsgemeenschap meer in de vorm van een kring bij elkaar zat met de blik op het stadscentrum gericht. Geloofsgemeenschap en stad staan ook beide centraal in de activiteiten die in en vanuit de Ontmoetingskerk worden georganiseerd. Naar verluid waren de reacties van de bezoekers op de overwegend witte kerkzaal wisselend. De uit het Midden-Oosten afkomstige christenen vonden het wel een heel groot contrast met de rijk gedecoreerde kerken zij gewend zijn, de moslims binnen de bezoekersgroep sprak het daarentegen veel meer aan. In het stiltecentrum waren deze stemmingen omgekeerd en werd door menigeen de gelegenheid benut een kaarsje te branden voor achtergebleven familieleden of andere zorgen voor de toekomst. Van de Ontmoetingskerk ging het vervolgens naar de Marokkaanse moskee waar het uit moslims en christenen bestaande gezelschap een iftar-maaltijd kreeg voorgezet – we zaten namelijk nog in de ramadan. Het moskeegebouw beschikt over een omvangrijke, en inderdaad vrijwel net zo witte, gebedsruimte, maar verder vooral over een groot aantal veel kleinere ruimtes waar de inmiddels meer dan verdubbelde bezoekersgroep zich over moest verdelen zodat hier geen sprake was van een algemene inleiding dan dat dit Huis van Allah open stond voor iedereen en niet alleen voor moslims. Die verdubbeling van bezoekersaantal had ermee te maken, zo begrepen we, dat de groep die naar de eerstgenoemde twee gebedshuizen was geweest, ook anderen had weten te enthousiasmeren om aan de tweede excursie naar de laatstgenoemde gebedshuizen te gaan. Walk of Peace In de wandelgangen van het vluchtelingenproject werden ook de plannen gesmeed voor een tweede Enschedese editie van de Walk of Peace tijdens de komende Vredesweek. Aan de eerste editie vorig jaar heeft een omvangrijke groep uit de Ontmoetingskerk deelgenomen en mede op basis van hun enthousiasme organiseren we een tweede. Nadere gegevens daarover in de volgende Kerk & Stad. Jan Schaake
terug